Καμία προσωπική ευτυχία δεν μπορεί να βιωθεί στο μάξιμουμ από τη στιγμή που στον κόσμο αυτό που κυριαρχεί είναι η αδικία

KLIK #BOOK_THERAPY

Μαρία Διαμαντή

09.05.2021

“Μπήκα μέσα στο βιβλιοπωλείο και ανέπνευσα εκείνο το άρωμα χαρτιού και μαγείας που, περιέργως, κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”, έχει πει ο Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.  Κι όμως αυτά τα λόγια με εκφράζουν σε τέτοιο βαθμό, που νιώθω σαν να ειπώθηκαν από εμένα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αναζητώ τη γνώση μέσα από τα βιβλία. Ίσως είμαι τυχερή, καθώς την εποχή που γεννήθηκα δεν κυριαρχούσε το διαδίκτυο. Θυμάμαι μετά το τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, τη μητέρα μου να με παίρνει από το χέρι και να με οδηγεί στο μέρος που στο τότε παιδικό μυαλό μου, φάνταζε μαγικός και συνεχίζει… Εκεί όπου επιλέγαμε μαζί, δεκαπέντε με είκοσι βιβλία τα οποία θα με ταξίδευαν την περίοδο των καλοκαιρινών μου διακοπών,  σε άλλες εποχές, σε άλλες ζωές, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εξελίξω τα όνειρα και τη φαντασία μου. Σήμερα, που τα χρόνια έχουν περάσει και οι ρόλοι άλλαξαν, παίρνω τα δικά μου παιδιά από το χέρι για να επιλέξουμε βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Το μαγικό είναι ότι όσες φορές και να διαβάσεις ένα καλό βιβλίο, πάντα κάτι νέο έχει να σου πει. Aξίζει να κάνουμε όλοι μας  μια στροφή προς τα βιβλία. Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια νέα στήλη στο klik αφιερωμένη στα βιβλία που έχουν τη δύναμη ακόμα και να θεραπεύσουν την ψυχή. Φτάνει μόνο να τα αγαπήσουμε… Ας δούμε τι έχει να πει στο #book_therapy η κα Στέργια Κάββαλου.

 

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και τι αποτελεί συνήθως πηγή έμπνευσής σας;

 

Το πρώτο μου βιβλίο κυκλοφόρησε το 2010 όμως δεν ξέρω αν τότε ήταν που το αποφάσισα. Ας πούμε ότι τότε έγινε η καλή αρχή. Βέβαια μέσα μου, όταν ήμουν μικρή και με ρωτούσαν τι θα γίνω όταν μεγαλώσω, έλεγα συγγραφέας χωρίς να καλοξέρω το γιατί. Ένα συναίσθημα, η πραγματικότητα, μια λεπτομέρεια, κάτι το αθέατο, μια γρήγορη σκέψη. Πολλές είναι οι αφορμές για να καθίσεις να γράψεις. Εγώ όμως τελικά για να το κάνω θέλω να υπάρχει κάτι το επιτακτικό.

Μιλήστε μας για το τελευταίο σας έργο. Ποιο είναι το μήνυμα ή τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό; Ποια γεύση θέλετε να μείνει στους αναγνώστες που θα το διαβάσουν;

 

Αυτές τις μέρες κυκλοφορεί το «Κονέκτικατ», η τέταρτη συλλογή μου με διηγήματα. Κοινός παρονομαστής των ιστοριών είναι η βία. Του όπλου, του πολέμου, της οικογένειας, της μοναξιάς, της κάθε μέρας. Δεν ξέρω ποια θα είναι η γεύση αλλά σίγουρα δεν είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα που διαβάζεται χαλαρά το καλοκαίρι.

Στην εποχή της τεχνολογίας,  όπου κυριαρχούν τα τάμπλετς και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πόσο εύκολο είναι το βιβλίο να έχει θέση στη ζωή των σημερινών παιδιών;

 

Θυμάμαι την κόρη μου τους πρώτους μήνες της ζωής της να τρώει τα πάνινα βιβλία τα οποία έβρισκε να κρέμονται στην κούνια, στο καρότσι της, να γυρίζει τις σελίδες, να ψελλίζει τα δικά της ακατανόητα εντυπωσιασμένη από τις εικόνες. Της διάβαζα από πάντα και πάντα δίπλα της είχε το ταιριαστό για την ηλικία της βιβλίο. Οι γονείς θα βάλουν το βιβλίο στη ζωή των παιδιών και για καιρό είναι μόνο στο χέρι τους για το πότε θα εισάγουν όλα τα άλλα. Η τεχνολογία όλους μας συναρπάζει και σε καμία περίπτωση δεν είναι το κακό τάμπλετ, ο κακός ο υπολογιστής. Και πώς άλλωστε να πεις πλέον κάτι τέτοιο στα παιδιά όταν έχουν περάσει μήνες και μήνες τηλεκπαίδευσης; Αν έχουν αγαπήσει την ανάγνωση, το βιβλίο δεν χρειάζεται να προσπαθήσει καν να διεκδικήσει τον χώρο του.

 “Η ζωή κάθε ανθρώπου, ειπωμένη αληθινά, είναι ένα μυθιστόρημα.” έχει πει ο Ernest Hemingway. Θα ήθελα να σχολιάσετε.

Όλοι έχουμε μυθιστορηματικές ζωές και όλα τα μυθιστορήματα είναι μια απλή ζωή. Το «ειπωμένη αληθινά» είναι το ζόρικο.

Ο Marcel Proust είχε πει ότι «ας είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που μας κάνουν χαρούμενους, είναι οι γοητευτικοί κηπουροί που κάνουν την ψυχή μας να ανθίζει.» Εσείς  έχετε νιώσει αυτήν την ευγνωμοσύνη από ανθρώπους που έχετε έρθει κοντά ;

 

Είμαι αρκετή βιαστική, κλειστή και απαισιόδοξη και δεν ξέρω αν έχω πάρει τον χρόνο να νιώσω αληθινή ευγνωμοσύνη. Θέλει μια παύση η εκτίμηση της κατάστασης κι έπειτα η χαρά δεν είναι εύκολο πράγμα. Ευτυχώς τα παιδιά την προσφέρουν χωρίς καν να το καταλαβαίνουν.

«Στα σημαντικά ζητήματα της ζωής είμαστε πάντα μόνοι.»είναι η ρήση του συγγραφέα Henri Frederic Amiel. Συμφωνείτε; 

 

Μόνοι, κατάμονοι, ναι και θεωρητικά και πρακτικά μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι κουβαλάς ούτως ή άλλως τόσο προγονικό αίμα που αληθινά μόνος δεν θα είσαι ποτέ.

«Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν»έχει πει η Maya Angelou. Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που σας έρχεται στο μυαλό από μια όμορφη και μια δυσάρεστη κίνηση τρίτων, που σας προκάλεσε έντονα συναισθήματα;

 

Επειδή έχω εμμονική σχέση με τις λέξεις, θυμάμαι πολύ καλά όσες με έχουν τραυματίσει. Το σώμα έχει εντελώς δική του μνήμη, ξέρει σε ποιον να πάει κοντά και ποιον θέλει να αποφύγει. Σαν γυναίκα έχω νιώσει πολλές φορές τον φόβο, την απειλή και δυστυχώς την επίθεση. Οι καλοπροαίρετες κινήσεις πάντα είναι όμορφες.

 «Δεν πειράζει να διστάζεις, αν μετά προχωράς μπροστά»είπε κάποτε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σας που λυγίσατε αλλά καταφέρατε να προχωρήσετε; Aν ναι, τι σας έδωσε τη δύναμη να συνεχίσετε;

 

Όχι απλώς δεν πειράζει να διστάζουμε αλλά «επιβάλλεται». Φαντάζεστε να μπαίναμε σε όλα πάντα με φόρα και άγνοια κινδύνου; Έχω φοβηθεί άπειρες φορές αλλά επειδή θεωρώ τις αλλαγές τον μόνο δρόμο, υπερισχύει πάντα η περιέργεια για το “what’s next”.

«Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ» πίστευε ο Κάφκα. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, εκείνα τα στοιχεία που μπορούν να διατηρήσουν ακμαίο το μυαλό και την ψυχή;

 

Υποθέτω ότι όταν εξακολουθείς να βρίσκεις νόημα, το μυαλό σου είναι σε εγρήγορση και κίνηση σημαίνει σίγουρα ζωή.

“Πάντα θα’ ναι αργά, δεύτερη ζωή δεν έχει” γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στο “Παράπονό του”. Υπάρχει, πιστεύετε, δεύτερη ζωή, ή ευκαιρία να ζήσουμε κάποια πράγματα από την αρχή;

 

Μπορούμε να επανεφεύρουμε τον εαυτό μας όσες φορές θέλουμε και αντέχουμε όμως ποτέ δεν θα συνειδητοποιήσουμε εγκαίρως ότι η παιδική πχ ή η νεανική μας ηλικία χάθηκε για πάντα.

«H ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο- ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.»έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι είναι για εσάς ευτυχία;

 

Αυτές μου φαίνονται περισσότερο σαν ευτυχισμένες εικόνες. Δε νομίζω ότι έχω θεωρήσει ποτέ τον εαυτό μου ευτυχισμένο επειδή βρίσκομαι μπροστά σε μια ωραία θέα, σε ένα ωραίο γεύμα κλπ. Η ευτυχία ίσως έχει να κάνει με επιλογές βράχους και ανοιχτά παράθυρα για να μπαίνει πότε πότε και η αλλαγή. Ίσως να είναι και η γαλήνη που πολύ την είχα υποτιμήσει. Σίγουρα όμως καμία προσωπική ευτυχία δεν μπορεί να βιωθεί στο μάξιμουμ από τη στιγμή που στον κόσμο αυτό που κυριαρχεί είναι η αδικία.

Θα ήθελα να μου πείτε μια φράση που αγαπάτε περισσότερο από το έργο σας…

 

Πάψε να ζεις αντιστρόφως ανάλογα.

Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;

Όσοι προσπαθούν να κάνουν την υπέρβασή τους για το γενικότερο καλό. Αυτό μπορεί να είναι ο άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη και δεν μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι αλλά το παλεύει γιατί έχει να φροντίσει κι άλλους, ο ακτιβιστής που παλεύει στη θέση μας για τα δικά μας δικαιώματα, εκείνος που έχει συνείδηση ότι είναι μέρος της φύσης και όχι κάτι ανώτερο και ξεκομμένο από το περιβάλλον, εκείνος που προστατεύει.

 Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;

Στην αρχή δεν δείχνω καμία επιείκεια σε τίποτα και σε κανέναν. Υπάρχουν ιατρικά λάθη, λάθη της πολιτείας, λάθη που αλλάζουν ζωές. Όταν το «λάθος» είναι συντονισμένη απόφαση, δεν υπάρχει χάδι. Όλα τα υπόλοιπα, εκείνα που κάνουμε από το πρωί ως το βράδυ, εμείς πρώτα έχει αξία να τα αναγνωρίσουμε ως λάθη. Επίσης όταν κάποιος είναι σε κακή ψυχολογική κατάσταση και δεν μπορεί να διαχειριστεί ούτε τον αέρα που αναπνέει, τότε δεν μιλάμε καν για λάθος.

 «Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά.» είναι τα λόγια του Ντίκενς. Πόσο συχνά συναντάμε σήμερα μια τέτοια προσωπικότητα όπως αυτή που περιγράφει;

Δεν ξέρω πόσο θα θέλαμε να συναντήσουμε έναν άνθρωπο με αυτά τα χαρακτηριστικά. Μου φαίνονται εντελώς εξωγήινα. Και θα κουράσεις, και σκληρός θα γίνεις και κάποιους θα πονέσεις. «Αχ, πώς πονάει ένα χάδι μού λές». ‘Ετσι δεν πάει και το τραγούδι..;

 «Αν θέλεις να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώστου εξουσία» έλεγε ο Λίνκολν. Συμφωνείς μαζί του;

Υποθέτω ότι υπάρχουν άπειρες ευκαιρίες να δείξουμε τις «κακές» πτυχές του χαρακτήρα μας και πως η απόκτηση εξουσίας είναι μία από αυτές.

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη σας;

Ιδανικός είναι ο αναγνώστης που θα θεωρήσει τη συνάντησή μας , μέσα από το κείμενο, ευτυχή συγκυρία.

Αν και κάθε έργο ενός συγγραφέα θα το παρομοίαζα σαν ένα λογοτεχνικό του «παιδί»- και τα παιδιά μας δεν τα ξεχωρίζουμε- υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που το αγαπήσατε ίσως περισσότερο και γιατί ;

Κάθε βιβλίο που έγραψα είναι εκεί γιατί εξυπηρετεί και μια διαφορετική μου ανάγκη. Θα τα έβαζα λοιπόν όλα στην ίδια γραμμή με χρονολογική σειρά και θα έκλεινα το μάτι στο «Εδώ είναι η μαμά!» στο οποίο και πρωταγωνιστεί η κόρη μου η Μάντη.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Στο μυαλό μου κάνω πολύ εξωστρεφή σχέδια τα οποία μένουν στην αναμονή λόγω συνθηκών. Θα ήθελα πολύ, αφού κάνω το εμβόλιο, να μπω σε ένα αεροπλάνο-δεν με νοιάζει για πού-να πάω σε μια μεγάλη συναυλία, να συναντήσω τους μικρούς αναγνώστες και να μιλάμε για βιβλία, να παίζουμε χωρίς φόβο και αποστάσεις. Μέχρι τότε θα μεταφράζω και θα ανυπομονώ για τις νέες εκδόσεις.

Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο για τη δουλειά, τη ζωή σας ή οτιδήποτε άλλο;

Το φθινόπωρο θα κυκλοφορήσει από την Ελληνοεκδοτική το βιβλίο μου «Ροζ ελέφαντας στο δωμάτιο» σε εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια, ετοιμάζεται και το «Θυμωμένο γαλατάκι» το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Πρώτη φορά παιδί» σε εικόνες της Σοφίας Γαλή ενώ από τις εκδόσεις Ποταμός, πάλι το φθινόπωρο, θα βγει η εικονογραφημένη από τη Ζακλίν Πολενάκη ιστορία, με τίτλο «Η Ντουλάπα». Μέχρι τότε, καλή αντάμωση στις παραλίες!

Συνεντεύξεις

Κι αν ένα αγόρι δεν βλέπει τη γοητεία των τρακτέρ; Κι αν ένα αγόρι δεν ξέρει γιατί, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, φοράει μπλε ή πράσινο και κανένα άλλο χρώμα; Κι αν ένα αγόρι δεν καταλαβαίνει γιατί δεν «κάνει» να παίζει με τα κατσαρολικά της αδελφής......