– Ποιες είναι οι ουσιαστικότερες αλλαγές που έχετε παρατηρήσει στο περιεχόμενο αλλά και στην αισθητική του ελληνικού παιδικού βιβλίου τα τελευταία χρόνια;
Η πιο ουσιαστική για μένα είναι στην εικονογράφηση. Να χαίρεσαι να ανοίγεις βιβλία. Και λέω ανοίγεις γιατί το κείμενο είναι άλλο θέμα. Ορισμένοι εκδοτικοί ξεχωρίζουν με την ποιότητα του χαρτιού, την όλη αισθητική που κάνουν το βιβλίο ένα προσιτό έργο τέχνης. Δημιουργήθηκε χώρος για πιο ανεξάρτητους και μικρούς εκδοτικούς που παίρνουν το ζήτημα της παιδικής λογοτεχνίας εξαιρετικά σοβαρά και η επιτυχία τους δείχνει ότι οι πιο μεγάλοι με την πολιτική τους είχαν μάλλον δημιουργήσει ένα κενό.

– Έχουν ξεπεραστεί οι διαχωρισμοί «βιβλία για κορίτσια», «βιβλία για αγόρια»;  Υιοθετούν οι έλληνες συγγραφείς παιδικού βιβλίου τους κοινωνικούς προβληματισμούς που αφορούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, των ΑΜΕΑ, της κλιματικής αλλαγής και άλλων θεματικών που αφορούν τη σύγχρονη κοινωνία;
Ούτε καν! Υπάρχουν «βιβλία για αγόρια» που το γράφουν έτσι ακριβώς και με μεγάλα μεγάλα γράμματα και στο εξώφυλλο. Όταν τα βλέπω στους πάγκους θέλω να τα ξεφυλλίσω εγώ που είμαι κορίτσι έτσι για να δω αν θα γίνει καμιά έκρηξη ή αν θα έρθει το τέλος του κόσμου αν εγώ το κορίτσι μάθω κάτι παραπάνω για πλανήτες, ιππότες και αυτοκίνητα. Ο διαχωρισμός αυτός είναι χυδαίος, ανόητος και απίστευτα επικίνδυνος. Βιβλία ελλήνων και ελληνίδων συγγραφέων που μιλούν για την κλιματική αλλαγή βεβαίως ναι, υπάρχουν και διακινούνται και με περίσσιο καμάρι από τους εκδοτικούς. Βιβλία για δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ούτε για δείγμα. Εδώ το δικό μου, η Ντουλάπα, που υποστηρίζει ότι τα χρώματα και τα παιχνίδια είναι για όλα τα παιδιά δυσκολεύτηκε να βγει… Όσο για τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ επειδή έψαχνα κάτι σχετικό για την κόρη μου, για παιδιά προσχολικής ηλικίας βρήκα μόνο ένα. Βιβλία για σχολικό εκφοβισμό, διαζύγιο, πολλά. Φαίνεται ότι, καλώς ή κακώς,  αυτά τα θέματα δεν αφορούν «μειοψηφίες» και δεν τα φοβούνται οι εκδότες.

– Πόσο σας αφορά η εικονογράφηση των βιβλίων σας και κατά πόσο θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλλει θετικά ή αρνητικά στο περιεχόμενο αλλά και στην προσέλκυση των αγοραστών;
Πολύ! Κάποιες φορές, όπως έγινε με την Ντουλάπα, παρακολουθώ τη διαδικασία πολύ στενά. Η Ζακλίν Πολενάκη, η εικονογράφος μας, η Αναστασία η Λαμπρία, η εκδότρια του Ποταμού κι εγώ είχαμε σχεδόν καθημερινή επικοινωνία για να υπάρξει αυτό το αποτέλεσμα. Μιλάμε για ώρες! Φυσικά δεν συμβαίνει έτσι με κάθε συνεργασία. Μέχρι τώρα πέρα από δυο εξαιρέσεις, έχω επιλέξει εγώ τον/την εικονογράφο. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι από πάνω, όχι. Ίσως δω κάποιες εικόνες και μετά περιμένω κι εγώ την έκπληξη. Εμπιστεύομαι το όραμα του άλλου. Το δικό μου καθήκον τελειώνει με την παράδοση του κειμένου αλλά καλό είναι, για το ίδιο το βιβλίο, να υπάρχει μια αρμονία. Ειδικά στα εικονογραφημένα βιβλία τα οποία απευθύνονται σε πολύ μικρά παιδιά, η εικονογράφηση είναι το πρώτο και κύριο. Αν τα αφήσουμε σε ένα βιβλιοπωλείο ελεύθερα να διαλέξουν μόνα τους, αυτό που θα τους χτυπήσει στο μάτι θα πάρουν. Σε αυτές τις ηλικίες, αναγκαστικά η ιστορία έρχεται δεύτερη.

– Έχουν αλλάξει οι προτιμήσεις του ελληνικού αγοραστικού κοινού όσον αφορά το παιδικό βιβλίο σε σχέση με το παρελθόν; Προτιμούν νέα, ελληνική παιδική λογοτεχνία ή επιμένουν σε πιο κλασικές επιλογές;
Είναι φοβερό αλλά αν μπεις σε μια βιβλιοφιλική ομάδα ή αν κάνεις μια ερώτηση σε έναν φίλο ή δάσκαλο τι βιβλίο να πάρεις ας πούμε σε ένα παιδί 10 ετών, ο τίτλος ή ο συγγραφέας που θα σου προτείνουν θα είναι ή θα θεωρείται κλασικός. Η ιστορία θα είναι γραμμένη πολλά πολλά χρόνια πριν, τις περισσότερες φορές μπορεί να μην αφορά ούτε στο ελάχιστον ένα σημερινό δεκάχρονο αλλά αυτό θα σου υποδείξουν. Σαν να ξεχνάνε αυτό που διαβάζουμε τώρα, σαν να έχουμε κολλήσει στα αγαπημένα της δικής μας παιδικής ηλικίας; Δεν ξέρω. Τόσο άδικο για τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή η οποία αγοράζεται αλλά δεν «μένει».

– Ποια είναι η μεγαλύτερη προσδοκία σας για το μέλλον του ελληνικού, παιδικού βιβλίου;
Θα ήθελα να βλέπω περισσότερους νέους συγγραφείς και εικονογράφους στα «προσεχώς» των εκδοτικών καταλόγων. Και δεν εννοώ ηλικιακά νέους. Λιγότερα μεταφρασμένα βιβλία που κυριολεκτικά δεν διαβάζονται αλλά τι να κάνουμε, μάλλον τους βγαίνουν πιο φτηνά. Ηρωίδες που δεν είναι όλες πεντάμορφες, ξανθές, λεπτές, με λεπτή μέση και μακριά μαλλιά. Βιβλία που δεν έχουν έναν χαρακτήρα με γυαλιά, στραβή μύτη, παραπάνω κιλά, πιο σχιστά μάτια, πιο σκούρο δέρμα έτσι για το ξεκάρφωμα η αποτύπωση του οποίου περιορίζεται σε μια σελίδα, απλώς για να υπάρχει. Να βλέπω οικογένειες με δυο μπαμπάδες, δυο μαμάδες, χωρίς μαμά, χωρίς μπαμπά, με γιαγιά ή θείο. Να υπάρχουν βιβλία τα οποία θα λειτουργήσουν παρηγορητικά για τα παιδιά κι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει κάποτε οι εκδότες να πάψουν να φοβούνται τα «σκληρά» θέματα. Κανένα θέμα δεν είναι σκληρό, η ζωή είναι. Και τα παιδιά είναι μέρος της.